Tui sun ni leitlun mi tam pi ih kan hngakhlapbik ni a hleice in Papawl
ni a si .. A Hmaisa bik ah Pa pawl ni ahung suah dan ka run rel
ding..Pa pawl ni an hmanhlan kum 42 1872 ah khan nu pawl ni cu ..Julia
Ward Home ih tawlrelnak in an rak hmangzo nan, mi theihpit le mi
ngaihsak an rak hlawh lem lo..Nu pawl kan sunlawih le upat vekin ,
papawl khal sunlawih le upat tlak an sizia le tuanvo a tumzia kan
hmu.veikhat cu America nu Ms.Sonara Smart Dood cu ‘nu pawl ni’ an
hamnank Biakinn ah a va khawmve ..cann neitu in nui duhdawtnak kha
thuk zet le thiamzet ih a vawn sim ciamco kha a theih tikah Dood ih
thinlung sung ah thupakhat a hung suak


Dood hi a nauhak laiah a nu in a thihsan ih , nui duhdawtnak theiman
lo a rak si ..A nui thih hnuah a pa in a duhdawtzet le duatzet in a
rak cawm pitling. Caan neitu ih nui duhdawtnak a reltik ah a pa ih a
duhdawt dan kha a vun ruatsuak ve ih , “ Pa Pawl Ni” din duhnak
thinlung fimte a vun neive..Hi ni hi “Pa Pawl Ni” suahnak ding ih
ruahnak tha a suah ni asi..Dood ih Pa hi June thlaih suak a si ruang
ah 1910 June 19 cawlhni sun ah a veikhatnak “Pa PawlNi” cu hman asi
..Spoken, Washington le khaw dangdang ah a mah Dood rori in awnnak
puai a tuah.Cui ni ih sin “Pa Pawl Ni” cu June cawlh3 nak ah hmagndign
in Ram uktu 36 nak Richard Milhous Nixon in “Pa Pawl Ni” cu
sunglawizet ih hmagnding in a ram ah thu athan ve a si … Cutin leitlun
pumpi a darh vivo.Kan pa le pawlih in duhdawtnak hi Dood a pa ih a
duhdawtnak hnakin a malce cuang lo…


“Pa Pawl Ni” a dinnak sullam cu pa cu a dinhmun sunlawizia le upattlak
a si zia ..insang nupi fanau kilkhawinak ih a tuanvo a tumzia a
theihfiang a tul tile , nupi fate khalin Pa ih kilhimnak le
tuamhlawmank ah an sunlawih le upat thiam a tul ti hi asi ……Pakhalin a
dinhmun le tuanvo a theih a tul zia le nupi fanau khal in insang pa
bik thunun dan thiam a sunlawizia ..an upat le tihzah thiam a tul thu
hi asi ……..


kan sentet lai ih kan theih mi kan pa cu mi cak bik a si kha .. rual
le pi thawn kan thawh awk ti vek hman ah ka pa hnen ah ka lo sim ding
kan ti theu ..ziang kim ti thei tu ti in kan ruat theu ... Pa pawl hi
cu ziang vek zawng ih vun thlir khal ah sunloih cu an phu ve hrimhrim
.. kan khristian dan le dun thawn khal a milaw ruang ah kohhran in pa
sunloih ni hi a hmang ve...nau hak pawl cun Pathian an hmuh thei lo
ruang ah an lei taksa ih an kiangnai bik ih um an pa cu papa ti in an
ko theu cu mi ih sin Pahtian thawn kan pehzawm aw ti cu hteih fiang a
si ..Pathian khal le pa sunloih hi cu a rak ruat cia mi a si ih kan
nih milai pawl hin kan rak hmang tlai sawn a si lam si hih...


Pai um nak ah cun innsang a um...Pa cu innsang ih lubik an si ..Pa cu
zo vek te an si khal le sunloih le upat ding a si Pa sunloih upat hi
Pathian ih duhzawng a sivek in thlasuah dawnnak khal a si ...kan lai
thufim ah cun " Pa um lo nak inn cu Luangpi tel lo inn vek a si " ti
in a um ..a um zia cu ziang tluk ih innropi sak tum khal awla Luangpi
a tel lo ah cun innpi a tling lo .cu vek in Pa um lo nak inn cu luang
pi um lo nak inn pi vek a si ih a nuam khal a nuam lo innsungsang khal
kan hlim thei lo ...


" Pa Al < NU Thlum " ti mi thufim khal kan rak nei a sullam cu
..ziangvek rawl hmeh kan timtuah khal ah a al ter tu ci te tel lo ah
hi cun athaw thei lo cu vek in Pa um nak innsang cu innsang a tling
thei lo ..


" Pa A thih cun kum 3 a deih " an ti ...a umzia cu cerhleh sal a har
ngaingai ti nak asi ....
" Pai rilrawn cun loram a kuah ih nui rilrawn cun rawl ben an len " ti
mi tong fim khal a um a um zia cu pa cu nisa ruahsur ngaihsak lo ten
fa le hrang ah sum le saw a hawl ni tin ei ding tilrah hruhding hni
puan tla sam lo ding in har sat a tuar ...cu tluk ih in duhdawttu kan
pa rori sunloih hna kan thiam lo ding maw Paul cun mah hring tu pa
sunloih cang thei lo tu cu zum tu si hmanseh lazum lo tu ai in an sual
sawn a ti ...na pa kha a dam lai ah upat la na san a sau ding ih na
lamzin a tlaung ding....


A fa le hrang ih thihnak kotlang ih ding phah cing ih in duhdawt tu
kan pa hi sunloih thiam a va thupi em .. kan lei tak sa ih kan pa cu
sunloih thiam athupingai ngai ... an thih hnu ih mithli for khat ai in
an dam lai ih ngaihsak thiam hi a duhum sawn ... Pa cu kan lei Pathian
rori an si... Pai thuawih cu thlasuah dawn nak asi ....


Judah miphun pawl cu zingpit an thawh tik ah an nule pa ih kuh an fawh
sak hmai sa ih cu theh hnu ah a pa ih thupek cu an ngai ... Greek
miphun pawl cu an pa , an pu , an pusin tiang an thih hnu khal ah
cibai an buk ringring cu mi cu Paul in khal tha a ti zet ..hmanseh
Bawipa nan Pathian hmin in na nu le na pa cu u pat aw a ti ...Pa cu
Pathian aiawh tu an si vek in puithiam khal an si ...


Fanu Fapa cathiam sang zetzetnei hman seh la pa um lo nak innsang cu
mi zoh ah cun nuhmei dinhmun ah an thleng leh mai a si ..Sabit ti ri
tuk ruang ih lawngfah kheh ih a it tu Noah cu a fapa Ham in a hmuh
suam ....Pa hmuhsuam tu Ham ih canvocu camsiat tuar le a u le nau pawl
ih sal ah a cang ta mai a si kha....

Pa cu ziang vek te an si khal le upat ding ... hi mi tiat a lo thlen
tu na pa kha hmuhsuam aw hlah ..na pa um lo sehla cu na seem lo
ding...ziang tluk in mifim ca thiam na si khal le na pa kha hmuhsuam
aw hlah ..Fa nu fapa tak sa tha zetzet si hman aw la ka pa nang ra
cawl hrih aw kei mah ka tuan ding ti hna a htiam lo tu cu zo hman in
an ngai na lo....
kan sentet lai ih kan pa kha cu ziang kim ti thei mi cak bik a si ih
kan hung pi tling vivo ih mah le tawk cio in thu kan run neih tik ah
ka pa hi cu a aa tuk a tar tuk zo ih ruahnak khal a nei nawn lo kan ti
mei theu ..hmanseh khua a hung rei ah cun ka pa kha aw um lai sehla cu
ruahnak thatha in pe ding si khawh kan ti sal mei theu ......


Cui ruang ah kan nu le kan pa hi an dam lai ih ngaihsak htiam apawi
mawh an dam lai ih na duhdawt lo ah si ah cun vansiat nak cun na hmai
in a lo hmuak ding ih na sirawk ah van sang na lam lai ding... nau hak
lai ih sin in cawm tu kan pa rori kha upat tlak an si ..nu le pa
thuawih hi Pathian ih duhzawng a si bang tuk in thlasuahdawn nak ledam
sau nak khal a si ..pa ih tongkam kam khat hin huham a nei zet in ka
hmu ...pai lung awi ter thiam tu cu thalsuah an dawngding ..na pa cu
na kiang nai te ih um a si lo hman ah fawn ti vek in fawn aw la na
ngai zia le na duhdawt zia fiang ten sim aw ziang tluk in a lungawi
ding na pa cu pai lungawi ter thaim theu tu fa cu malsawm an dawng
...kan nih khal pa le lungawi ter thiam tu fa kan si thei nak ding ah
na sa zet in kan zuam cio pei .....


duhsak nak thawn....Hoi Lo Par .